Spot edukacyjny o Poznańskim Czerwcu 1956, Czas: 2:37 minut, IPN TV

 

Film dokumentalny „Maestro”, reż. Agata Ławniczak (opis), Rok produkcji 2008, Czas: 47 min

Film opowiada o  mecenasie Stanisławie Hejmowskim, który bronił stalinowskich więźniów politycznych oraz uczestników Poznańskiego Czerwca 1956 r. Dzięki m. in.  wspomnieniom jego bliskich udało się wydobyć z niemal całkowitego zapomnienia portret człowieka rzadkiej szlachetności. W czasie wojny walczył w AK, Niemcy zamordowali mu dwóch braci i pozbawili rodzinnego majątku. Mimo to w 1946 roku jako adwokat z urzędu podjął się obrony byłego gauleitera Kraju Warty Artura Greisera, słynnego z fanatyzmu zbrodniarza wojennego. Hejmowski wykonał swą pracę jak miał w zwyczaju, czyli rzetelnie, a o jego talencie i zawodowej bezstronności również dziś z uznaniem wypowiadają się tak cenieni prawnicy.

W okresie stalinowskim sytuacja zawodowa i rodzinna Hejmowskiego gwałtownie się pogorszyła. Związki z AK i nakaz sumienia skłaniały adwokata do pomocy polskim patriotom, którym nierzadko groziła kara śmierci za fikcyjne przewinienia. Hejmowski zadziwiał odwagą i bezkompromisowością. UB i jej agentura coraz uważniej obserwowała jego poczynania. Nie chcąc ryzykować bezpieczeństwa żony i córki, wysłał je do Szwecji (syn wyjechał tam zaraz po wojnie).

 Najpiękniejsza karta zawodowego życia Hejmowskiego to obrona poznańskich robotników oskarżonych za udział w robotniczym buncie w Poznaniu w 1956 r. Za niezłomną postawę zapłacił najwyższą cenę.

Najpierw w wyniku fałszywych oskarżeń o nadużycia finansowe pozbawiono majątku, potem rugowano z kolejnych obszarów działalności adwokackiej, konsekwentnie odmawiano paszportu, nad jego podupadającym zdrowiem czuwał lekarz – tajny współpracownik SB. Po śmierci, dzięki zabiegom komunistycznej władzy na pogrzeb mecenasa przybyli nieliczni, spośród których nikt nie odważył się wygłosić mowy pożegnalnej. Po śmierci Hejmowskiego pamięć o nim była systematycznie marginalizowana. Dopiero w pięćdziesiątą rocznicę Czerwca 56, po długoletnich staraniach, udało się nadać jednej z ulic Poznania imię Stanisława Hejmowskiego.

 

Film dokumentalny „W dzień targowy”, reż. Robert Kaczmarek, 2006, 57 min

Film dokumentalny nawiązujący do wydarzeń Poznańskiego Czerwca ’56. Główny temat dotyczy potrzeby wolności i jej odczuwania przez Polaków. Autorzy filmu podjęli próbę spojrzenia na wydarzenia sprzed 53 lat z kilku perspektyw, traktując je jako element wspólnej drogi, którą przeszli Polacy. Próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób wydarzenie to funkcjonuje w naszej świadomości społecznej i narodowej, ale również, jak postrzegana jest historia naszego kraju przez innych. Co wiedzą o nas Francuzi, Niemcy czy Rosjanie? W filmie poddano analizie reakcje prasy zachodniej na wydarzenia poznańskie. Po raz pierwszy pokazane zostaną bogate archiwa depesz MSZ oraz reakcje władz polskich na krytykę i protesty w Europie i USA. W filmie „W dzień targowy” historia przeplata się ze współczesnością. Znalazły się w nim archiwalne materiały filmowe z wydarzeń czerwcowych.

 

Film dokumentalny, „My z Cegielskiego”, reż. Zbysław Kaczmarek, producent TVP Poznań, Czas: 23 minuty, Wyd. IPN Poznań w ramach cyklu „Historie nieznane 2”, Poznań 2012 r.

W filmie dawni pracownicy Zakładów Przemysłu Metalowego im. J. Stalina i ich rodziny wspominają sytuację jaka doprowadziła zdesperowanych robotników do wyjścia na ulice Poznania 28 czerwca 1956 r. W przystępny sposób widz stopniowo poznaje złożoną sytuację w przededniu „czarnego czwartku”. Ubóstwo i codzienne problemy z jakimi zmagali się ludzie żyjący w latach 50.tych XX w. w Poznaniu, ciągłe niedobory towarów w sklepach, bezwzględna eksploatacja robotników przez zawyżane normy pracy, fatalna organizacja przedsiębiorstwa oraz rozpaczliwe próby i propozycje naprawy sytuacji ze strony pracowników, które zostały zlekceważone przez władze doprowadzając do robotniczego buntu na ulicach miasta.

Wspomnienia uczestników wydarzeń: Franciszek Brzóska, Stanisław Krajna, Stanisław Machnicki, Czesław Kaczmarek, Henryk Czosnowski, Tadeusz Zgorzelski, Maria Czosnowska