Wielkopolska Teka Edukacyjna

WPROWADZENIE HISTORYCZNE

KALENDARIUM

Zakres merytoryczny, terytorialny i chronologiczny Teki

 

Wprowadzenie historyczne

Kryzys 1980, strajki robotnicze

Od połowy lat 70. XX w. pogarszała się sytuacja ekonomiczna w Polsce. Oficjalna propaganda przedstawiała jednak całkowicie odmienny, optymistyczny obraz polskiej gospodarki. Tymczasem coraz więcej osób w sposób otwarty wyrażało swoje niezadowolenie, przede wszystkim z pogarszającego się ciągle stanu zaopatrzenia, reglamentacji podstawowych artykułów żywnościowych i „cichych podwyżek”. Wiosną 1980 r. po raz kolejny nastąpiło pogorszenie nastrojów społecznych. Wprowadzenie 1 lipca 1980 r. kolejnej podwyżki cen żywności stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu strajków, określanych eufemistycznie przez władze PRL „przerwami w pracy”. Początkowo miały one przede wszystkim charakter ekonomiczny i wybuchały niemal codziennie w różnych zakładach pracy w całym kraju. Jeden z pierwszych miał miejsce 1 lipca 1980 r. w Poznaniu w Zakładach Metalurgicznych „Pomet”. W lipcu i sierpniu 1980 r. w całej Wielkopolsce doszło do strajków w 65 zakładach pracy. Te wydarzenia nie znalazły odzwierciedlenia w prasie oficjalnej.

Przełomowe znaczenie miał strajk w Stoczni Gdańskiej, który rozpoczął się 14 sierpnia 1980 r. Po trzech dniach zawiązał się bowiem Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), który sformułował 21 postulatów o charakterze ekonomicznym i politycznym. Najważniejszy z nich to żądanie utworzenie wolnych związków zawodowych, a także zagwarantowania prawa do strajków, ograniczenia cenzury, zaprzestania represji z powodów politycznych i dostępu przedstawicieli wszystkich wyznań religijnych do radia i telewizji. W ciągu następnych dni protesty obejmowały kolejne zakłady pracy w Polsce, a władze PRL musiały podjąć rozmowy ze strajkującymi załogami. W Poznaniu od 29 sierpnia 1980 r. fala protestów objęła zakłady pracy, a kluczowe znaczenie dla rozwoju sytuacji miał strajk w Wielkopolskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym. Tego samego dnia strajki objęły także zakłady na Górnym Śląsku. W poszczególnych zakładach pracy w strajkach uczestniczyło od kilkunastu do kilku tysięcy pracowników. Miały one przede wszystkim charakter solidarnościowy z postulatami MKS w Gdańsku i Szczecinie. Zgłaszano także postulaty lokalne i wewnątrzzakładowe. W sierpniu 1980 r. działacze poznańskiej opozycji demokratycznej  zorganizowali zbieranie podpisów pod listem intelektualistów popierającym robotników strajkujących na Wybrzeżu. List (z 34 podpisami) został zawieziony do Gdańska przez Jacka Kubiaka i Lecha Dymarskiego, a następnie opublikowany na łamach „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego”.

Powstanie NSZZ „Solidarność”

Ostatecznie, 31 sierpnia 1980 r. władze komunistyczne podpisały porozumienie ze strajkującymi załogami gdańskich zakładów pracy. Przede wszystkim wyraziły zgodę na tworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych. Podobne porozumienia podpisano ze strajkującymi załogami w Szczecinie (30 sierpnia) i Jastrzębiu (3 września). Podpisanie tych porozumień stanowiło istotny wyłom w ówczesnym ustroju politycznym PRL. Od początku września 1980 r. w całym kraju powstawały struktury niezależnych związków zawodowych. Tworzono też porozumienia międzyzakładowe, na przykład Międzyzakładowy Komitet Założycielski w Poznaniu zawiązał się 11 września 1980 r.

Przedstawiciele tych struktur z całej Polski spotkali się w Gdańsku i podjęli decyzję o utworzeniu jednego ogólnopolskiego związku zawodowego NSZZ „Solidarność”. Na czele związku stanął Lech Wałęsa – przewodniczący MKS w Gdańsku podczas sierpniowych strajków. Po kolejnych protestach i negocjacjach z władzami, Sąd Najwyższy zarejestrował ostatecznie 10 listopada 1980 r. statut NSZZ „Solidarność”.

W ciągu kilku miesięcy do NSZZ „Solidarności” wstąpiło około 10 milionów pracowników, a organizacja ta była nie tylko typowym związkiem zawodowym lecz wielkim ruchem społecznym, który zrzeszał w swoich szeregach ludzi o różnych poglądach. W latach 1980-1981 NSZZ „Solidarność” domagała się realizacji reform ekonomicznych oraz liberalizacji systemu politycznego, między innymi ograniczenia cenzury i możliwości tworzenia partii politycznych. Szeroki ruch społeczny na rzecz reform ekonomicznych i politycznych objął również studentów, intelektualistów, rolników i uczniów szkół średnich. W tym okresie w Polsce działało szereg niezależnych organizacji i partii politycznych. Na przykład NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, Niezależne Zrzeszenie Studentów i Federacja Młodzieży Szkolnej. Dzięki nim możliwe było wydawanie setek nieocenzurowanych czasopism i książek, a także organizowanie niezależnych uroczystości, takich jak odsłonięcie pomnika Ofiar Poznańskiego Czerwca 1956. Na obszarze Wielkopolski funkcjonowało pięć regionów związku: Konin, Leszno, Wielkopolska, Wielkopolska Południowa i Województwo Pilskie. Struktura organizacyjna i granice poszczególnych regionów kształtowały się przez wiele miesięcy, przeważnie do czasu I Walnego Zebrania Delegatów (WZD) w danym regionie.

Równocześnie z tworzeniem regionalnych struktur „Solidarności” powstawała „Solidarność” rolników. Początkowo utworzono kilka niezależnych organizacji. Od 8 do 9 marca 1981 r. trwał w Poznaniu ogólnopolski zjazd zjednoczeniowy, podczas którego powstał NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Związek był wspierany przez Kościół, NSZZ „Solidarność” oraz inne organizacje niezależne. Rolnicza „Solidarność” została zarejestrowana dopiero 12 maja 1981 r. We wrześniu i październiku 1980 r. na wyższych uczelniach powstawały komitety założycielskie Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Jedno z pierwszych spotkań studentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyło się 12 września 1980 r. Dwa dni później spośród sygnatariuszy wyłoniony został Komitet Założycielski NZS UAM i Politechniki Poznańskiej. Wśród postulatów studentów znajdowały się m.in.: przywrócenie na studia i do pracy studentów i naukowców zwolnionych z powodów politycznych. W następnych tygodniach na pozostałych uczelniach poznańskich powstały podobne komitety założycielskie. NZS został zarejestrowany dopiero w lutym 1981 r., po wielu strajkach. Po zarejestrowaniu NZS przeprowadzano wybory jego władz statutowych.

Karnawał wolności

Wielki ruch związkowy stał się w latach 1980–1981 swoistym parasolem dla wielu inicjatyw o charakterze społecznym, kulturalnym i politycznym. Przykładem może być Klub Dyskusyjny „Obok”, który działał od 23 stycznia 1981 r. przy Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim NSZZ „Solidarność” w Poznaniu. Organizował on prelekcje i dyskusje na aktualne tematy. Podobny charakter miała Wszechnica Robotnicza, której organizatorem był Restytut Staniewicz, a następnie kierował nią Włodzimierz Filipek. Od 1 maja 1981 r. organizowała ona m.in. dyskusje o tezach programowych NSZZ „Solidarność”, problemach zatrudnienia i bezrobocia oraz aktualnych zagadnieniach politycznych i społecznych. Wykładowcami byli działacze „Solidarności” i specjaliści zajmujący się poszczególnymi problemami. Przy poszczególnych regionach NSZZ „Solidarność” działały komitety obrony więzionych za przekonania oraz praworządności i praw człowieka: w Poznaniu, Koninie, Lesznie, Kaliszu. Komitety organizowały akcje w obronie aresztowanych przywódców KPN i innych więźniów politycznych, wydawały ulotki informacyjne oraz czasopisma, np. „W obronie” (w Poznaniu i Lesznie). W 1981 r. wielu działaczy „Solidarności” zaangażowało się także w działalność i tworzenie partii politycznych, np. Konfederacji Polski Niepodległej (założonej w 1979 r.), Polskiej Partii Demokratycznej, Polskiej Partii Pracy i Socjaldemokratycznej Partii Polski. „Solidarność” popierała też tworzenie samorządów pracowniczych w przedsiębiorstwach i samorządność wyższych uczelni.

Poza cenzurą

W latach 1980–1981 walka o wolne słowo była wspólnym celem wszystkich organizacji opozycyjnych. Nieocenzurowaną prasę wydawały różne struktury NSZZ „Solidarność” (zakładowe, międzyzakładowe, terytorialne lub regionalne), NSZZ „Solidarność” RI, NZS oraz inne organizacje i partie opozycyjne. Uniknięcie nadzoru cenzury umożliwiał mały fortel polegający na opatrzeniu wydawanych gazetek informacją „Do użytku wewnątrzzwiązkowego”. W Wielkopolsce najsilniejszym ośrodkiem wydawniczym był Poznań, gdzie ukazywało się co najmniej 70 tytułów prasy niezależnej, a w całej Wielkopolsce ponad 100. Jednocześnie władze szczególnie zawzięcie zwalczały publikacje krytyczne wobec ZSRS lub dotyczące tzw. białych plam w najnowszej historii Polski (np. wojna polsko-bolszewicka 1920 r., Zbrodnia Katyńska, agresja Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 r., wydarzenia lat 1956, 1968, 1970 i 1976).

NSZZ „Solidarność” była organizatorem wielu akcji protestacyjnych, zarówno o zasięgu ogólnopolskim, jak i regionalnym. Do najbardziej znanych można zaliczyć protesty w ramach walki o realizację postulatu wprowadzenia wszystkich wolnych sobót, strajk ostrzegawczy w okresie kryzysu bydgoskiego, „Dni bez prasy” lub akcję pod hasłem „Zejdziemy z murów, gdy wejdziemy na anteny radia i telewizji” (wraz ze studentami poznańskich uczelni). Oprócz akcji o zasięgu ogólnopolskim organizowano protesty dotyczące realizacji postulatów lokalnych, np. w Koninie i Pile była to walka o przekazanie obiektów budowanych dla milicji na cele służby zdrowia. Protesty organizowali także studenci, np. w lutym 1981 r. w ramach akcji solidarnościowych ze strajkującymi studentami w Łodzi, którzy m.in. domagali się zarejestrowania NZS, oraz w listopadzie i grudniu 1981 r., gdy popierano postulaty strajkujących studentów Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Radomiu.

Przygotowania do stanu wojennego

Pomimo oficjalnych zapewnień o respektowaniu podpisanych porozumień sierpniowych władze komunistyczne nie tolerowały takiej sytuacji i potajemnie przygotowywały wprowadzenie stanu wojennego. Przez cały czas SB prowadziła również tajne działania operacyjne przeciwko działaczom „Solidarności” oraz innych organizacji niezależnych. Już w październiku 1980 r. przygotowano pierwsze listy osób przeznaczonych do internowania oraz plany wprowadzenia stanu wojennego. W lutym 1981 r. w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego płk Ryszard Kukliński, cieszący się zaufaniem gen. Wojciecha Jaruzelskiego, przygotował jeden z pierwszych planów ramowych stanu wojennego. Kukliński, który od 1972 r. współpracował z wywiadem amerykańskim, na bieżąco informował Amerykanów o planowanej siłowej konfrontacji. Od wiosny 1981 r. władze PRL nasiliły działania propagandowe uzasadniające wprowadzenie stanu wojennego. W październiku 1981 r. do gmin i miast w całej Polsce skierowano wojskowe grupy operacyjne. Nastąpił też wzrost napięcia społecznego, którego przejawem były m.in. strajki na wyższych uczelniach w listopadzie i grudniu 1981 r. Coraz częściej zdarzały się przypadki zatrzymywania działaczy „Solidarności” i NZS, szczególnie uczestników akcji ulotkowych i malowania napisów na murach. Narastającego jesienią 1981 r. napięcia nie rozładowało także spotkanie prymasa Józefa Glempa, gen. Wojciecha Jaruzelskiego i przewodniczącego „Solidarności” Lecha Wałęsy, które odbyło się 4 listopada 1981 r.

KALENDARIUM 

1980

6–8 czerwca – odbył się I Ogólnopolski Festiwal Muzyki Młodej Generacji w Jarocinie. Organizowany w kolejnych latach stał się największym masowym festiwalem muzyki rockowej w krajach satelickich ZSRS, inwigilowanym przez organa bezpieczeństwa.

1 lipca – na skutek kolejnej podwyżki cen żywności został zorganizowany w Zakładach Metalurgicznych „Pomet” w Poznaniu jeden z pierwszych ówczesnych strajków. W lipcu i sierpniu 1980 r. w całej Wielkopolsce doszło do strajków (określanych przez władze PRL „przerwami w pracy”) w 65 zakładach pracy.

7 lipca – przeprowadzony został strajk w WSK Świdnik, na którym sformułowano 41 postulatów strajkowych.

14 – 18 lipca – strajki objęły wszystkie zakłady w Lublinie. Delegacja rządowa z Mieczysławem Jagielskim na czele uznała żądania robotników.

20 lipca–3 sierpnia – w Moskwie odbyły się XXII letnie Igrzyska Olimpijskie, zbojkotowane przez kilkadziesiąt państw świata ze względu na sowiecką interwencję w Afganistanie. Podczas igrzysk  wioślarze Grzegorz Nowak i Adam Tomasiak, zawodnicy Towarzystwa Wioślarskiego „Polonia”  zdobyli brązowy medal w konkurencji czwórka ze sternikiem. Natomiast poznański zapaśnik, Władysław Stecki – zawodnik poznańskiego klubu sportowego „Grunwald”  zdobył srebrny medal.

14 sierpnia –  rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. 15 sierpnia strajk rozszerzył się na inne zakłady Trójmiasta, po kilku dniach również Szczecina i Pomorza Zachodniego. W następnych dniach organizowano strajki solidarnościowe w innych miastach Polski. 16 sierpnia utworzony został Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) z Lechem Wałęsą na czele, który 17 sierpnia sformułował 21 postulatów, m. in. powołania wolnych związków zawodowych, uwolnienia więźniów politycznych i zwiększenia zasiłków rodzinnych.

22 sierpnia – do Stoczni Gdańskiej przybyli doradcy Bronisław Geremek i Tadeusz Mazowiecki z listem podpisanym przez 64 intelektualistów, który wzywał władze i strajkujących do podpisania porozumienia. W Poznaniu rozpoczęto zbieranie pieniędzy dla robotników strajkujących na Wybrzeżu i podpisów pod listem otwartym popierającym żądania MKS. List z 34 podpisami zawieźli do Stoczni Gdańskiej Lech Dymarski (współpracownik KSS KOR) oraz Jacek Kubiak (członek Studenckiego Komitetu Solidarności, działającego w Poznaniu w latach 1977–1980). List został opublikowany na łamach „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego Solidarność”.

25 sierpnia – odbyło się spotkanie Stanisława Kani z prymasem kardynałem Stefanem Wyszyńskim. W Moskwie przy KC KPZR powołana została Komisja do spraw Polski.

29 sierpnia – zorganizowane zostały strajki na Śląsku. Powstanie MKS w Jastrzębiu.

29 sierpnia – w Poznaniu stanęły tramwaje i autobusy na znak solidarności ze stoczniowcami i poparcia ich postulatów. Pracownicy Zakładów Metalowych im. Hipolita Cegielskiego rozpoczęli dwudziestoczterogodzinny strajk solidarnościowy, a krótkie strajki solidarnościowe przeprowadzono także w innych zakładach. Strajk komunikacji miejskiej zakończył się 31 sierpnia.

29–31 sierpnia – w Poznańskiej Fabryce Maszyn Żniwnych trwał okupacyjny strajk solidarnościowy, którego uczestnicy, popierając 21 postulatów MKS w Gdańsku, sformułowali także własne.

30 sierpnia – przewodniczący MKS w Szczecinie, Marian Jurczyk oraz delegat Komisji Rządowej, Kazimierz Barcikowski podpisali porozumienie.

31 sierpnia – w Stoczni Gdańskiej przewodniczący MKS Lech Wałęsa oraz przewodniczący komisji rządowej Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie ze strajkującymi załogami zakładów pracy, uzyskując m. in. prawo do powoływania niezależnych związków zawodowych.

6 września –  na VI Plenum PZPR Edward Gierek został formalnie odwołany ze stanowiska I sekretarza KC PZPR, które objął Stanisław Kania

11 września – nad Maltą przedstawiciele poznańskich zakładów pracy utworzyli Międzyzakładowy Komitet Założycielski niezależnych związków zawodowych, na którego czele stanął Zdzisław Rozwalak.

12 września 1980 – odbyło się jedno z pierwszych spotkań studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w sprawie powołania komitetu założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów

17 września Spotkanie w Gdańsku przedstawicieli z całego kraju. Region wielkopolski był jednym z czterech, które wystąpiły z wnioskiem, by zarejestrować związek „jako jedną ogólnopolską strukturę”. Na spotkaniu podjęta została decyzja o zarejestrowaniu się jako Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”.  Lech Wałęsa został wybrany na przewodniczącego związku. Utworzona została Krajowa Komisja Porozumiewawcza.

21 września – w sądzie został złożony wniosek o rejestrację „Solidarności”. Powołany został Komitet Założycielski NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” .

23 września – został aresztowany Leszek Moczulski, założyciel Konfederacji Polski Niepodległej.

3 października – w całej Polsce miał miejsce jednogodzinny strajk ostrzegawczy. Wielkopolski MKZ rozpoczął działalność w siedzibie przy ul. Długosza 18a w Poznaniu.

9 października – Akademia Szwedzka przyznała Czesławowi Miłoszowi nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

18 – 19 października – został zawiązany Ogólnopolski Komitet Założycielski Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

22 października – minister obrony narodowej gen. Wojciech Jaruzelski wydał polecenie ściśle tajnego opracowania planu wprowadzenia stanu wojennego.

24 października – NSZZ „Solidarność” został zarejestrowany w sądzie ze zmianami w statucie, które nie zostały uzgodnione z przedstawicielami Związku. W odpowiedzi zapowiedziany został strajk generalny. Sąd Najwyższy uchylił wprowadzone poprawki 10 listopada, a strajk generalny został odwołany.

6 listopada – na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozpoczął się czterodniowy strajk bibliotekarzy. Jego wynikiem było m. in. uzyskanie dostępu do prohibitów  (wydawnictwa objęte zakazem udostępniania czytelnikom) oraz wywalczenie przez UAM jako pierwszej uczelni w Polsce prawa samodzielnego konstruowania programu studiów.

9 listopada – sowiecka agencja informacyjna Telegraficzna Agencja Związku Sowieckiego (TASS) wydała komunikat o planowaniu na terenie Polski manewrów wojskowych.

10 listopada –  w Warszawie została zarejestrowana ostatecznie NSZZ „Solidarność”. W operze poznańskiej odbył się zjazd zakładowych organizacji związkowych „Solidarności” z całego regionu. W MKZ zarejestrowanych było 579 kół, w tym 329 z Poznania. W grudniu wielkopolska „Solidarność” działała w 1110 zakładach i zrzeszała ok. 300 000 osób. Wielkopolski MKZ wydawał drukowane własne pismo „Solidarność Wielkopolski”.

3 grudnia – zapowiedziane zostały manewry wojskowe „Sojuz 81” państw Układu Warszawskiego na terenie Polski. 4 grudnia KC PZPR wystosowało apel, w którym ujawniono groźbę interwencji zbrojnej w Polsce. 5 grudnia na naradzie państw Układu Warszawskiego Breżniew odrzucił projekt interwencji militarnej w Polsce złożony przez I Sekretarza PZPR Stanisława Kanię i ministra obrony narodowej gen. Wojciecha Jaruzelskiego.

16 grudnia – w Gdańsku odbyły się obchody dziesiątej rocznicy Grudnia 70 z udziałem władz państwowych, kierownictwa „Solidarności” i przedstawicieli Kościoła. Odsłonięty został Pomnik Poległych Stoczniowców.

grudzień – w Poznaniu ogłoszono konkurs na pomnik Czerwca’56.

1981

2 stycznia – 18 lutego rolnicy domagając się rejestracji własnych związków przeprowadzili okupację urzędów w Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych

15 stycznia – delegacja „Solidarności” z Lechem Wałęsą odbyła audiencję u papieża Jana Pawła II.

21 stycznia – 17 lutego – odbyły się strajki studentów w Łodzi, a następnie w Poznaniu, Warszawie i Krakowie, w trakcie których żądano uznania legalności Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Zostały zakończone jego zarejestrowaniem.

23 stycznia – przy Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim NSZZ „Solidarność” w Poznaniu rozpoczyna działalność Klub Dyskusyjny „Obok”

11 lutego – gen. Wojciech Jaruzelski został powołany na premiera. Władze wystosowały do społeczeństwa apel o „90 spokojnych dni”. Zmiany przeprowadzone w rządzie doprowadziły do późniejszego zwiększenia udziału wojska w administracji państwowej i wzroście jego wpływów.

luty  –  w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego  płk Ryszard Kukliński przygotował jeden z pierwszych planów ramowych stanu wojennego.  O planowanej konfrontacji na bieżąco informował wywiad amerykański (CIA). Bezpośredni udział w przygotowaniu operacji stanu wojennego i zniszczenia „Solidarności” uczynił z Kuklińskiego najważniejsze źródło wywiadu amerykańskiego dostarczające bieżących informacji na temat kryzysu polskiego.

8–9 marca – w operze w Poznaniu obradował Krajowy Zjazd Założycielski NSZZ Rolników Indywidualnych „S”, zakończony powołaniem związku. Związek był wspierany przez Kościół, NSZZ „Solidarność” oraz inne organizacje niezależne. Rolnicza „Solidarność” została zarejestrowana dopiero 12 maja 1981 r.

16 marca – w Wojewódzkim Komitecie ZSL w Bydgoszczy rozpoczął się strajk okupacyjny przez rolników żądających rejestracji NSZZ RI „Solidarność”. Rozpoczęły się  manewry wojsk Układu Warszawskiego „Sojuz 81” na terenie Polski.

19 marca – w wyniku interwencji MO na sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy zostali pobici delegaci NSZZ „Solidarność” Regionu Bydgoskiego, co zapoczątkowało tzw. kryzys bydgoski. 20 marca Prezydium Krajowej Komisji Porozumiewawczej (KKP) NSZZ „Solidarność” wydało komunikat z żądaniem wyjaśnienia incydentu i ukarania sprawców.

23 marca  – obradowało I Walne Zebranie Delegatów Regionu Województwa Pilskiego NSZZ „Solidarność”.  Przewodniczącym Zarządu Regionu został Eligiusz Naszkowski.

23–24 marca na posiedzeniu KKP zarządzono przeprowadzenie 4–godzinnego powszechnego strajku ostrzegawczego 27 marca, a w wypadku niepowodzenia strajku generalnego od 31 marca.

24 marca – opublikowany został komunikat o bezterminowym przedłużeniu manewrów „Sojuz 81”.

27 marca – zorganizowany został protestacyjny strajk generalny, w którym udział wzięło około 14 milionów osób. 30 marca zakończyły się rozmowy przedstawicieli „Solidarności” z rządem zakończone kompromisem. Strajk został odwołany po odczytaniu przez Andrzeja Gwiazdę komunikatu o zawarciu kompromisu.

kwiecień –  w gablocie „Solidarności” HCP ukazały się informacje o Katyniu, a w holu Dworca Głównego niewielka wystawa poświęcona zbrodni katyńskiej. Inicjatorem był Jerzy Jankowski.

1 kwietnia  – wprowadzone zostały kartki na mięso.

3 kwietnia – opublikowany został pierwszy numer „Tygodnika Solidarność” .

7 kwietnia – zakończone zostały manewry„Sojuz 81”.

22 kwietnia – wprowadzone zostały kartki na masło, mąkę, ryż i kaszę.

kwiecień – MKZ powołał Społeczny Komitet Obchodów 25. rocznicy Czerwca pod przewodnictwem Zdzisława Rozwalaka i prof. Janusza Ziółkowskiego.

1 maja – w Poznaniu rozpoczyna działalność Wszechnica Robotnicza, organizująca m. in. dyskusje o tezach programowych NSZZ „Solidarność”. Jej założycielem był Restytut Staniewicz, następnie kierował nią Włodzimierz Filipek.

12 maja – sąd zarejestrował NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

13 maja – w Rzymie został przeprowadzony zamach na papieża Jana Pawła II.

27 maja –  film Człowiek z żelaza w reżyserii Andrzeja Wajdy został nagrodzony „Złotą Palmą” na festiwalu w Cannes.

28 maja – zmarł prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, jego urząd objął arcybiskup Józef Glemp.

1 czerwca  – wprowadzone zostały kartki na mleko w proszku, kaszę manną i proszek do prania dziecięcych ubrań.

4 czerwca – obradowało w Kaliszu  I Walne Zebranie Delegatów Regionu Wielkopolska Południowa NSZZ „Solidarność”. Kolejna tura przypadła od 30 czerwca do 1 lipca 1981 r.  Przewodniczącym Zarządu Regionu został Zygmunt Rolicz, a od listopada 1981 Antoni Pietkiewicz.

6-8 czerwca – obradowało I Walne Zebranie Delegatów Regionu Konińskiego NSZZ „Solidarność”.  Przewodniczącym Zarządu Regionu został Ryszard Stachowiak.

27–29 czerwca — podczas obchodów 25. rocznicy Poznańskiego Czerwca 1956 r. — odsłonięto tablice pamiątkowe w miejscach związanych z tamtymi wydarzeniami. 27 czerwca wieczorem przed zakładami HCP odprawiona została uroczysta msza święta. 28 czerwca na placu Mickiewicza odsłonięto i poświęcono pomnik Poznańskiego Czerwca’56, przy którym uroczystą mszę św. celebrował abp Bronisław Dąbrowski. W uroczystości wzięło udział 200 tys. uczestników z przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechem Wałęsą i licznymi licznymi delegacjami „Solidarności” z całej Polski.

4 lipca – obradowało I Walne Zebranie Delegatów Regionu Leszczyńskiego NSZZ „Solidarność”.  Przewodniczącym Zarządu Regionu został Eugeniusz Matyjas.

11–13 lipca –  w Poznaniu obradowało I Walne Zebranie Delegatów Regionu Wielkopolska NSZZ „Solidarność”. Wybrano 27–osobowy Zarząd Regionu, którego przewodniczącym został Zdzisław Rozwalak oraz 43 delegatów na I Krajowy Zjazd Delegatów.

6 września – w Poznaniu zaczął się ukazywać „Obserwator Wielkopolski. Niezależne Pismo Członków i Sympatyków NSZZ Solidarność”.

14 – 21 lipca – w trakcie  IX Nadzwyczajnego Zjazdu PZPR w Warszawie  I sekretarzem został ponownie wybrany Stanisław Kania.

2 września – umorzone zostało śledztwo w sprawie pobicia działaczy „Solidarności” w Bydgoszczy.

5–10 września i 26 września–7 października – w Gdańsku odbył się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, na którym wybrano władze „Solidarności”.  W skład Komisji Krajowej z Regionu Wielkopolska weszli: Z. Rozwalak, L. Dymarski, W. Adamczak, J. Śliwiński. Rozwiązany został KSS „KOR”.

13 września – na zebraniu kierowanego przez gen. Jaruzelskiego Komitet Obrony Kraju złożony został meldunek o gotowości do wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

6 października – rząd podjął decyzję o przedłużeniu okresu służby zasadniczej kończących ją żołnierzy.

18 października – gen. Wojciech Jaruzelski objął stanowisko I sekretarza PZPR.

24 października – rząd powołał Wojskowe Terenowe Grupy Operacyjne.

28 października – przeprowadzony został ogólnopolski godzinny strajk ostrzegawczy.

4 listopada – odbyło się spotkanie prymasa Józefa Glempa, gen. Wojciecha Jaruzelskiego i przewodniczącego „Solidarności” Lecha Wałęsy

7/8 listopada – ewakuacja płk. Ryszarda Kuklińskiego oficera Sztabu Generalnego WP wraz z rodziną na Zachód w obliczu zagrożenia dekonspiracją. Wyjazd z PRL zorganizowali funkcjonariusze komórki  CIA w Warszawie, a całą rodzinę przewieziono do amerykańskiej bazy wojskowej w Berlinie Zachodnim. Podjęte śledztwo ustaliło, że Kukliński miał dostęp i wgląd do problemów najwyższej wagi dot. obronności kraju.

2 grudnia – spacyfikowany został strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa w Warszawie

5 grudnia – Biuro Polityczne KC PZPR upoważniło gen. Jaruzelskiego do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego.

Wielkopolska Teka Edukacyjna

creative

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0 PL)
Więcej informacji tutaj.

Wielkopolska Teka Edukacyjna traktowana jest jako kompletny zbiór, przedziały czasowe (1939-1945; 1946-1969; 1970-1990) są zamkniętymi utworami i każde dodatkowe użycie poszczególnych elementów strony (np. zdjęć) wymaga odrębnej pisemnej zgody.

Znajdz-nas-na-facebooku