Chór 4 Asy, Unrra Unrra

sł. St. Lenc, muz. J. Labega

Nagrana w 1946 r. w prywatnej wytwórni „Gong” w Krakowie satyra na paczki z UNRRY.

 

Marta Mirska Wesoły pociąg

sł. Kazimierz Winkler, muz. Marek Sart

Elementem życia codziennego opisywanym w tekstach piosenek był czas wolny. Piosenkę można potraktować jako rodzaj folderu turystycznego, zachętę do skorzystania z Funduszu Wczasów Pracowniczych. Najpierw o wczasy trzeba było się postarać w swoim zakładzie pracy, później na nie dojechać –  jak zapewnia w piosence Marta Mirska wesołym pociągiem. A wszystko po to, by podziwiać rozwój kraju i z zapałem wrócić do pracy. Piosenka ta to przykład propagandowych treści w stylu pieśni masowej, ale podanych w formie zwykłej bigbandowej piosenki. Pieśni masowe miały realizować zadania ideologiczne i edukacyjne. I takie też były piosenki takie, jak: Czerwony autobus, Budujemy nowy dom, Na prawo most, na lewo most, M.D.M., Miliony rąk, To idzie młodość, Ukochany kraj, Piosenka o Nowej Hucie. W warstwie tekstowej taki jest też Wesoły pociąg nagrany w 1953 r.

 

Mazowsze, Ukochany kraj

sł. Konstanty Ildefons Gałczyński, muz. Tadeusz Sygietyński

Nieoficjalny hymn PRL-u, choć były starania, by Mazurek Dąbrowskiego zastąpić tą pieśnią. Ukochany kraj śpiewano na każdej akademii szkolnej, podczas uroczystości państwowych.

W stanie wojennym pieśń ta  została przez Jana Pietrzaka sparafrazowana Zrujnowany kraj:

„To dla ciebie, ukochana ziemio,

Stoją czołgi na rozstajach dróg,

To dla ciebie pałki i więzienia,

I obozów zardzewiały drut. (…)

Zrujnowany kraj,

Sponiewierany kraj,

Wynędzniałe i miasta, i wioski,

Umęczony kraj,

 Okaleczony kraj,

 Zmarnowany, jedyny nasz, polski.

Zrujnowany kraj,

Umordowany kraj,

Splugawione i godło, i barwa.

Zrujnowany kraj,

Zakneblowany kraj,

Nasza godność, nadzieja i sztandar”

 

 

Tadeusz Miller Kwiat paproci

sł. Janina Gillowa,  muz. Willy Kuk

Już w 1945 r. do Ministerstwa Kultury i Sztuki zgłaszały się osoby z prośbą o zezwolenie na uruchomienie produkcji płyt gramofonowych. Byli to m.in. Jerzy Wirski z Bydgoszczy, Wincenty Czerwiński z Krakowa, Stanisław Sypniewski z Warszawy, Edmund Rudnicki, Leonard Czupryka i Zdzisław Walewski z Krakowa, Mieczysław Wejman-Kurczewski z Poznania. Mieli doświadczenie w tej dziedzinie z okresu międzywojennego bądź czasu okupacji. Na przełomie roku 1945 i 1946 MKiS udzieliło zezwolenia na prowadzenie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, mających na celu wytwarzanie płyt gramofonowych kilku podmiotom, a wśród nich poznańskiej „Mewie”.

 Poznańskie Zakłady Przemysłu Muzycznego „Mewa” produkowały płyty, igły gramofonowe i struny do instrumentów szarpanych. Ich właścicielem był Mieczysław Wejman-Kurczewski, który przy ul. Kościelnej 17 na poniemieckich magnetofonach i matrycach wydał ponad 60 piosenek. Wśród nich przeboje Tadeusza Millera i Marty Mirskiej. W 1947 r. „Mewa” wydała piosenkę Kwiat paproci, która sprzedała się w rekordowym nakładzie 15 tys. egzemplarzy. Świetnie zapowiadającą się karierę Millera przerwał wypadek motocyklowy. Warto przypomnieć ten wielki przebój 1947 r. wylansowany przez poznańską wytwórnię.

W 1953 r. nad „Mewą” ustanowiono przymusowy zarząd państwowy, spowodowany złą sytuacją firmy, która przestała wytwarzać płyty, a produkcja części gramofonowych była nierentowna. Ówczesny dyrektor Jan Sobieski w porozumieniu z Wejmanem-Kurczewskim wystąpił do Centralnego Zarządu Przemysłu Muzycznego o ustanowienie przymusowego zarządu. W 1955 r. Sobieski został usunięty ze stanowiska. Działania Wejmana-Kurczewskiego i Sobieskiego zmierzały do przeczekania trudnego okresu w przemyśle fonograficznym, w 1956 r. bowiem podjęto starania, by „Mewa” wznowiła produkcję płyt. Jednak ani MKiS ani „Polskie Nagrania” nie wykazały większego zainteresowania tą inicjatywą.

 

Mezo i Owal, Czerwiec ‘56

sł. i muz. Mezo i Owal

Utwór nagrany w 2006 r. na 50. rocznicę Poznańskiego Czerwca.

 

/Opracowała Karolina Bittner/